Mohd Afif Bin Saidon-Maklumbalas

Maklumbalas

Pengertian

Maklumbalas dianggap sebagai pembolehubah kritikal bagi pemerolehan kemahiran dan secara umumnya ditakrifkan sebagai sebarang maklumat deria yang berkaitan dengan tindak balas atau pergerakan (Schmidt and Wrisberg, 2004). Maklum balas adalah maklumat yang timbul akibat prestasi (van Dijk, 2006). Ia menyediakan asas bagi penilaian ketepatan pergerakan atau tugas. Mengimbas kembali apa yang telah dibincangkan awal mengenai kawalan neurologic pembelajaran, maklum balas boleh menjadi alat yang membolehkan pelajar untuk mengenal pasti objektif tugas di tangan.

Menurut Thorpe (2003), ini adalah elemen penting untuk pembelajaran motor. Dan untuk ini dia secara ringkas, tetapi jelas memberi akaun kepada dua jenis utama maklum balas: maklum balas intrinsik dan ekstrinsik. Thorpe dibezakan kedua-dua jenis maklum balas. Beliau menegaskan bahawa maklum balas intrinsik adalah jenis yang diberikan kepada pelaku oleh sistem deria (visual, auditori, proprioceptive, vestibular, dan kulit) sebagai hasil pergerakan. Sebaliknya, maklum balas ekstrinsik, juga dikenali sebagai maklum balas bertambah adalah maklumat tambahan yang diberikan kepada pelaku tentang tugas. Tidak seperti jenis intrinsik, ia berasal dari sumber luaran, seperti bio feedback, pita video, dan isyarat lisan atau sentuhan.

Maklumbalas instrinstrik.

Maklumat yang boleh diperoleh secara semulajadi oleh pelajar semasa atau setelah sesuatu pergerakan dilakukan. Ia tidak memerlukan bantuan daripada orang lain untuk memperoleh maklumat tersebut. Maklumbalas instrinstrik adalah diperolehi sendiri dari sumber-sumber deria seperti berikut:

·         Visual

·         Propriosepsi

·         Auditori

·         Daya

·         Sentuhan

Maklumbalas ekstrinsik

Maklumat yang mengandungi mengenai kesudahan atau hasil perlakuan yang disampaikan kepada pelajar daripada sumber-sumber luar. Kebiasaannya ia adalah di bawah kuasa jurulatih atau guru. Maklum balas ekstrinsik boleh diberikan dalam beberapa cara:

·         komen positif semasa / selepas prestasi

·         penghapusan komen negatif akibat prestasi yang berjaya

·         maklum balas maklumat kepada aspek teknikal prestasi

·         pengetahuan mudah maklumat prestasi

·         maklum balas mempunyai aspek-aspek positif dan negatif:

·         positif - motivasi, tetulang dan menyediakan maklumat

·         mewujudkan keadaan pergantungan - negatif

Maklumbalas ekstrinsik terbahagi kepada dua iaitu;

·         Maklumbalas hasil lakuan (KR)

·         Maklumbalas prestasi (KP)

Maklumbalas hasil lakuan ( Knowledge of Result )

Knowledge of Result (KR) ditakrifkan sebagai maklumat ekstrinsik atau bertambah diberikan kepada pelaku selepas jawapan, menunjukkan kejayaan tindakan mereka dengan mengambil kira matlamat alam sekitar (Salmoni et al., 1984). KR mungkin berlebihan dengan maklum balas intrinsik, terutamanya dalam senario dunia sebenar (Schmidt dan Wrisberg, 2004).

Walau bagaimanapun, dalam kajian eksperimen, ia merujuk kepada maklumat yang diberikan ke atas dan ke atas mereka sumber maklum balas yang semulajadi yang diterima apabila sambutan dibuat (iaitu, tindak balas-maklum balas yang dihasilkan; Adam, 1968/1971; James, 1890). Biasanya, KR juga secara lisan atau verbalizable (Schmidt, 1982). Kesan KR motor pembelajaran telah baik dikaji dan beberapa implikasi diterangkan di bawah.

KR adalah maklumbalas mengenai hasilan sesuatu respon; dalam konteks pencapaian objektif persekitaran lakuan. KR adalah maklumbalas daripada sumber luaran kepada pelajar dan ia adalah maklumbalas yang diterima oleh pelajar selepas tamat sesuatu respon atau pergerakan.

Contoh yang boleh dilihat dalam KR ini ialah apabila seorang pemain bola menyepak bola ke arah pintu gol dengan harapan menjaringkan gol. Pemain bola tersebut menyepak bola tetapi KR pemain bola tersebut berada di pintu gol. Ini bermaksud KR adalah respon selepas lakuan itu dibuat samada berjaya atau tidak. Jika berjaya ini bermaksud ia adalah positif dan jika tidak ia adalah negatif.

Ketepatan maklumbalas juga sangat penting dalam KR kerana ia menangani tahap ketepatan KR yang dibentangkan. Ketepatan maklumbalas terbahagi kepada dua iaitu maklumbalas kualitatif dan maklumbalas kuantitatif.

Maklumbalas kualitatif

Maklumbalas kualitatif adalah maklumbalas yang memaklumkan pelaku jika prestasi mereka betul atau salah. Ia juga boleh memberikan maklumat bahawa prestasi adalah terlalu cepat/perlahan, terlalu keras/lembut atau terlalu panjang/pendek. Terdapat eksperimen yang dilakukan untuk mengukur tahap ketepatan maklumbalas kualitatif. Eksperimennya seperti berikut;

• Eksperimen ini memerlukan 2 orang  dimana kedua-duanya akan ditutup matanya semasa melakukan tugas eksperimen ini.
• Kedua-dua pelaku tidak dibenarkan menggunakan tangan yang dominan ketika melakukan eksperimen ini.
• Tiada percubaan dibenarkan sebelum eksperimen dijalankan.
• Pelaku perlu melaksanakan 16 ujian eksperimen
• KR akan diberikan selepas pelaku membuat balingan bola lisut ke dalam tempat yang disediakan.
• KR yang akan diberikan selepas setiap cubaan dan akan dicatat sebagai hit(kena target) atau dicatat sebagai pendek, panjang, kanan, kiri atau gabungan daripada kedua-dua darinya.
• Setiap bola lisut yang dibaling ke dalam tempat yang disediakan akan direkod.

Maklumbalas kuantitatif

Maklumbalas kuantitatif didefinisikan sebagai maklumbalas yang menunjukkan arah dan magnitud ralat. Ia boleh dipersembahkan oleh darjah yang berbeza ketepatan. Eksperimen yang dijalankan adalah seperti berikut;

• Eksperimen yang dijalankan bersamaan dengan eksperimen yang dilakukan untuk maklumbalas kualitatif
• Tetapi KR akan diberikan kepada setiap percubaan dan akan diukur serta dinyatakan sebagai KR tambahan
• KR tambahan yang dimaksudkan ialah apabila bola lisut yang dibaling oleh pelaku terkeluar dari tempat yang disediakan. Maka jaraknya akan dikira.
• Setiap bola lisut yang dibaling ke tempat yang disediakan akan diekod.

Maklumbalas prestasi( Knowledge of Performance )

Knowledge of Performance (KP) atau maklum balas kinematik merujuk kepada maklumat yang diberikan kepada pelaku, menunjukkan kualiti atau corak pergerakan mereka (Schmidt dan Wrisberg, 2004). Ia mungkin termasuk maklumat seperti anjakan, halaju atau gerakan sendi. KP cenderung untuk menjadi berbeza daripada maklumbalas intrinsik dan lebih berguna dalam tugas-tugas dunia sebenar. Ia merupakan satu strategi yang sering digunakan oleh jurulatih atau pengamal pemulihan.

Maklumbalas prestasi juga adalah maklumat yang diterima mengenai pelaksanaan sebenar pergerakan dan adakah pergerakan dilakukan dengan betul atau cara ia bertujuan untuk dilaksanakan? Ia juga menyediakan maklumat asas di mana untuk menilai ketepatan pergerakan. KP adalah maklumbalas daripada sumber luaran kepada pelajar dan maklumbalas yang diterima pelajar semasa atau selepas tamat sesuatu respon atau pergerakan.

KP merupakan sumber maklumat ekstrinsik utama yang boleh digunakan untuk membetulkan ralat prestasi dalam praktis atau latihan. KP biasanya memberi panduan mengenai mengapa ( aspek lakuan ) prestasi tersasar daripada objektif lakuan. Tetapi KP tidak seiring dengan maklumbalas instrinsik iaitu maklumat tambahan.

Contoh yang boleh dilihat untuk KP ialah dimana seorang jurulatih melatih seorang atlet lompat tinggi. Atlet lompat tinggi tidak dapat melepasi ketinggian yang semakin meningkat maka jurulatih memberitahu beberapa tips supaya atlet tersebut dapat melompat melepasinya. Beberapa tips yang mungkin diberikan oleh jurulatih kepada atlet untuk meningkatkan keupayaan atlet tersebut adalah kelajuan larian, bila hendak melonjak dan kecepatan kaki untuk diangkat supaya tidak kena pada palang.

Ciri-Ciri Maklumbalas Ekstrinsik

Maklum balas ekstrinsik boleh diberikan dalam beberapa cara:

• komen positif semasa / selepas prestasi
• penghapusan komen negatif akibat prestasi yang berjaya
• maklumbalas maklumat kepada aspek teknikal prestasi
• pengetahuan mudah maklumat prestasi
• maklumbalas mempunyai aspek-aspek positif dan negatif:
• positif - motivasi, tetulang dan menyediakan maklumat
• negatif mewujudkan keadaan pergantungan

Ciri-Ciri Motivasi

• maklum balas membantu membuat amalan kurang membosankan dan berulang-ulang
• lebih menyeronokkan
• kadang-kadang datang sebagai hasil yang tidak diduga maklumat peruntukan-
  perkara yang perlu dipertimbangkan apabila memberikan maklum balas motivasi:
• memberikan secepat mungkin selepas tingkah laku
• memberikan apabila kemajuan nampaknya telah terhenti (ingat bahawa atlet dan lain-lain perlu membuat banyak cubaan untuk menyempurnakan kemahiran)

Ciri-Ciri Maklumat Yang Berguna

• jika kita tahu apa yang kita telah melakukan salah, kita boleh mula untuk memperbetulkan
• ini adalah maklum balas maklumat
• titik penting: memerlukan seseorang yang merupakan seorang pakar dalam pergerakan
• membantu untuk mempercepatkan pengesanan ralat
  
  

Persamaan Antara KR Dan KP

1. kedua-duanya adalah dari sumber luaran
2. merupakan sumber maklumat ekstrinsik utama yang bertujuan untuk membetulkan ralat prestasi.
3. Mempengaruhi matlamat dan prestasi individu
4. Boleh digunakan sebagai ganjaran/pengukuran
5. Penting diperingkat awal pembelajaran
6. Respon selepas lakuan
7. Verbal/lisan, visual.

Perbezaan Antara KR Dan KP

KNOWLEDGE OF RESULT (KR)	KNOWLEDGE OF PERFORMANCE (KP)
Maklumbalas mengenai hasil sesuatu respon berdasarkan kepada objektif persekitaran	Maklumbalas mengenai corak pergerakan yang telah dilakukan
Disampaikan selepas tamat sesuatu respon	Disampaikan semasa atau selepas tamat sesuatu respon
Memberi panduan sejauh mana prestasi tersasar dari objektif lakuan.	Memberi panduan mengenai mengapa prestasi tersasar daripada objektif lakuan.
Adakalanya seiring dengan maklumbalas instrinsik(pelaku sedar sendiri)	Tidak seiring dengan maklumbalas instrinsik, merupakan satu maklumat tambahan
Lebih berguna dalam makmal	Lebih berguna dalam pengajaran.

LAMPIRAN